Saameynta Isbeddelka Cimilada: Halis ku ah Mustaqbalka Dunida
Isbeddelka cimiladu waa mid ka mid ah caqabadaha ugu waaweyn ee ay wajaheyso bini'aadamka qarnigan. Waxa uu sababay in ay ku dhacaan dhacdooyin dabiici ah oo xooggan sida abaaro, daadado, iyo duufaanno, kuwaas oo saameyn xooggan ku yeelanaya nolosha bini'aadamka iyo deegaanka.
Sababaha Keena Isbeddelka Cimilada
Sababta ugu weyn ee keenta isbeddelka cimilada ayaa ah kor u kaca heerkulka caalamka, kaas oo ay sababto gaasaska aqalka dheeriga ah ee ay bini'aadamku ku daayaan hawada, gaar ahaan kaarboon dayaxeedka. Gaasaskan waxa uu u shaqeeyaa sida aqal dheeriga ah oo uu ku qabtaa kuleylka dhulka, taas oo keenta in ay ku dhacaan isbeddello cimilo oo aan caadi ahayn.
Isbedelka cimiladu waa mid ka mid ah caqabadaha ugu waaweyn ee dunidu wajahayso qarnigan 21aad. Waxa uu saameyn weyn ku yeelanayaa nolosha bini'aadamka, deegaanka, iyo dhaqaalaha. Laakiin maxay yihiin sababaha ugu waaweyn ee keena isbedelkan cimilada?
Sababaha Ugu Waaweyn ee Keena Isbedelka Cimilada
1. Gaasaska( green house gasses):
Kaarboon dayooksiid (CO2): Tani waa gaaska ugu muhiimsan ee keena isbedelka cimilada. Waxa uu ka soo baxaa gubashada shidaalka fosilka sida batroolka, gaaska dabiiciga ah, iyo dhuxusha.
Methane (CH4): Gaaskani wuxuu ka soo baxaa beeraha, qashinka, iyo warshadaha.
Nitrous oxide (N2O): Waxa uu ka soo baxaa beeraha iyo warshadaha.
Gaasaska fluorinated: Kuwaas oo laga isticmaalo qaboojiyeyaasha iyo qalabka kale.
Gaasaskan oo dhan waxay ku ururaan jawiga, waxayna u shaqeeyaan sida qori dhalada ah oo qabta kuleylka qorraxda, taas oo keenta in ay ku kululaato dhulka.
2. Jaritaanka Kaymaha:
Kaymaha waxay nuugaan kaarboon dayooksiidka oo ay u beddelaan ogsijiin. Marka la jaro kaymaha, kaarboon dayooksiidkaasi wuu ku sii daayaa jawiga, taas oo sii xoojinaysa saameynta dulleelka.
3. Warshadaha:
Warshadaha waxay soo saaraan gaasaska kharayaanta duleelka iyo walxaha kale ee wasakha. Tusaale ahaan, warshadaha tamarta, warshadaha wax soo saarka, iyo warshadaha quwadda.
4. Beeraha:
Beeraha waxay soo saaraan gaasaska kharayaanta duleelka, sida methane oo ka soo baxa xoolaha iyo nitrous oxide oo ka soo baxaa bacriminta.
Saameynta Isbedelka Cimilada
Isbedelka cimiladu wuxuu leeyahay saameyn ballaaran oo ay ka mid yihiin:
• Kuleylka dhulka oo sii kordha: Tani waxay keentaa abaaro, duufaano xooggan, iyo kororka heerka badda.
• Badeynta barafka: Tani waxay keentaa kororka heerka badda iyo saameynta ay ku yeelato magaalooyinka ku yaala xeebta.
• Isbeddelka habka roobabka: Tani waxay keentaa fatahaado iyo abaaro.
• Kordhinta cudurada: Isbedelka cimiladu wuxuu abuuray jawi ay ku koraan bakteeriyada iyo fayrasyada.
• Kor u kaca heerkulka badda: Tani waxa ay keentaa in ay dhalaan duufaanno xooggan oo ay ku dhacaan daadado.
• Dabaylo xooggan: Dabaylaha xooggan waxa ay burburiyaan guryaha, beeraha, iyo kaabayaasha dhaqaalaha.
• Abaaro: Abaaruhu waxa ay keenaan in ay yaraadaan wax soo saarka beeraha, taas oo keenta in ay dhacaan gaajo iyo macaluul.
• Barafkii dhulka ka dhigay oo dhalaalaya: Kuleylka ayaa sababaya in uu barafkii dhulka ka dhigay uu dhalaalo, taas oo keenta in ay kor u kacaan heerka biyaha badda.
• Isbeddelka xilliyada roobka: Isbeddelka xilliyada roobka waxa uu saameyn ku yeeshaa beeraha iyo nolosha duurjoogta.
Xalalka Isbeddelka Cimilada
Si loo xalliyo dhibaatada isbeddelka cimilada, waxa lagama maarmaan ah in la sameeyo dadaal wadajir ah oo ay ka qayb qaataan dhammaan wadamada dunida. Qaar ka mid ah xalalka ugu muhiimsan ee isbeddelka cimilada waxa ka mid ah:
1. Yaraynta qiiqa gaaska karboon dayaxeedka: Tani waxa la gaari karaa iyada oo la kordhiyo isticmaalka tamarta cusub ee la cusboonaysiiyo sida tamarta qorraxda iyo tamarta dabaysha.
2. Adeegsiga gaadiidka dadban: In la kordhiyo isticmaalka gaadiidka dadban sida basaska iyo tareenada waxa ay yareyn doontaa qiiqa ka soo baxa baabuurta.
3. beritaan geedo: Geedaha waxa ay nuugaan kaarboon dayaxeedka oo ay soo saaraan ogsijiin, sidaas darteed dhirtaan geedo waxa ay kaalin muhiim ah ka ciyaari kartaa xalinta dhibaatada isbeddelka cimilada.
4. Iskaashi caalami ah: Dhammaan wadamada dunidu waa in ay iskaashi dhow yeeshaan si loo xalliyo dhibaatada isbeddelka cimilada.
Isbeddelka cimiladu waa dhibaato halis ku ah mustaqbalka bini'aadamka, laakiin waxa ay tahay dhibaato aan xal lahayn. Haddii aan si degdeg ah wax uga qaban, saameynta isbeddelka cimiladu waxa ay noqon doontaa mid aad u daran.
0 Comments